Opatrzność

Opatrzność

Opatrzność , w religii i filozofii, Boże przewodnictwo lub opieka nad jego stworzeniami, wypływające z jego stałej troski o nie i dla osiągnięcia jego celów. Opatrzność obejmuje zarówno nadzór nad czynami ludzkimi, jak i kierowanie aktorami w określonych kierunkach. Jego celem jest również wymierzenie stosownej kary-w celu ustanowienia sprawiedliwości w świecie, sama kara często służy jako środek przewodni(patrz poniżej). Stąd też istnieje związek między Opatrznością a zasadą nagrody i kary., Pochodzenie terminu Opatrzność jest greckie (πρόνοια, lit. „postrzeganie z góry”) i po raz pierwszy pojawia się w literaturze Żydowskiej w mądrości Salomona, 14:3; 17:2.

w Biblii

podstawą wiary w stałą i wieczną Opatrzność Bożą jest biblijne pojęcie Boga. W politeizmie istnieje na ogół wiara w ustalony „porządek” natury, który jest ponad bogami. Ten ” porządek „służy do pewnego stopnia jako gwarancja, że prawo panuje w świecie (jest to greckie θέμιζ lub μοῖρα; egipski ma' at; I irańsko-perski artha,”prawda”)., Jednak w tego typu wierzeniach prawo jest niejako produktem działania (jest to także Buddyjska wiara w „karmę”) i nie jest zależne od Boskiej Opatrzności o uniwersalnym celu moralnym. Wręcz przeciwnie, za pomocą pewnych magicznych czynów człowiek może nawet pokonać wolę Boga. W każdym razie istnieje podstawowa wiara w Los i konieczność., Natomiast wiara w Opatrzność jest w pierwszej kolejności wiarą w Boga, który ma poznanie i wolę, i który ma nieograniczoną kontrolę nad naturą i osobistą relacją ze wszystkimi ludźmi – relacją, która jest zdeterminowana wyłącznie przez ich moralne lub niemoralne zachowanie. Wiara biblijna nie zaprzecza istnieniu ustalonego naturalnego porządku – „porządków” nieba i ziemi, dnia i nocy (Jer. 31:35-36; 33:25) – ale ponieważ Bóg jest Stwórcą Natury i nie podlega jej prawom (np. Jer. 18: 6ff,), Może prowadzić człowieka i nagradzać go według jego zasług, nawet za pomocą nadprzyrodzonych środków cudów. Takie przewodnictwo może być bezpośrednie (przez boskie * objawienie) lub pośrednie-przez proroka lub innych ożywionych lub nieożywionych pośredników („który czyni swoich aniołów duchami; jego słudzy ogniem płonącym”, ps. 104:4; por. Joel 2: 1ff.; Amos 3:7; Ps. 103:20–22). Opatrzność Boża jest zarówno indywidualna – rozciągająca się na każdą osobę (Adama, Abla, Kaina itd.), a ogólnie – nad narodami i grupami, zwłaszcza Izraelem, Jego ludem wybranym., Strzeżenie i przewodnictwo Patriarchów (Abrahama, Izaaka i Jakuba) i ich rodzin (Sara w domu Faraona, Agar na pustyni, Józef w Egipcie itd.), którego celem było stworzenie wzorowego narodu wywyższonego ponad wszystkie inne narody (Pwt. 26:18). Cała historia Izraelitów, poczynając od wyjścia z Egiptu, jest, zgodnie z biblijną koncepcją, ciągłym rozwijaniem przewodnictwa Bożej Opatrzności przez cały lud, jak i jego poszczególnych członków w sposób dla nich wytyczony., Nawet cierpienia, których doświadcza lud, należą do tajemnic Opatrzności Bożej (por. np. wprowadzenie doktrynalne w Judg. 2:11-23; 3:1-8; 6:7-10, 13-17; 10:6-15; ii Księga Królewska 14,26-27; 17,7 n. e.).

można powiedzieć, że cała Biblia jest zapisem Boskiej Opatrzności, zarówno ogólnej, jak i indywidualnej., Podczas gdy Pięcioksiąg i prorocy podkreślają ogólną, narodową Opatrzność, Psalmy i przysłowia opierają się na przekonaniu, że Bóg troszczy się o jednostkę, słyszy wołanie nieszczęśników, pragnie dobra sprawiedliwych i kieruje człowieka, nawet wbrew jego woli, ku przeznaczeniu, które dla niego postanowił („los rzucony jest na kolana, ale całe jego rozdysponowanie jest od Pana”-przyp. tłum. 16:33; „serce królewskie jest w ręku Pana, jak rzeki wody; on obraca go dokądkolwiek chce,” Prov. 21: 1; itd.)., Proroków (Jeremiasza, Ezechiela, Habakuka) i psalmistów (ps. 9; 71; 77; 88) czasami kwestionują drogi Opatrzności i boskiej sprawiedliwości, ale ostatecznie potwierdzają tradycyjną wiarę w Opatrzność. W ostatniej analizie, stanowisko to jest również utrzymywana przez autora kaznodziei, który inaczej wyraża poważne wątpliwości dotyczące Opatrzności („ale wiedz, że za te wszystkie rzeczy Bóg doprowadzi Cię do sądu,” Eccles. 11:9). Dotyczy to również i Hioba, ale jego wątpliwości i wątpliwości ograniczają się do kwestii Boskiej Opatrzności, która rządzi wszechświatem, a zwłaszcza ludzkością.,

nieograniczona wiara w Opatrzność wydaje się być sprzeczna z doktryną, że człowiek może swobodnie wybierać dobro i zło (za które Bóg go nagradza lub karze), która jest również integralną częścią biblijnego światopoglądu. Problem ten zmagał się dopiero w czasach późniejszych, wraz z rozwojem filozofii Religijnej w średniowieczu.

w Apokryfie

również w Apokryfie powszechne jest przekonanie, że Bóg czuwa nad czynami śmiertelników, aby odpłacić bezbożnym i sprawiedliwym zgodnie z ich pustyniami., Cierpienie Sprawiedliwych jest tylko tymczasową próbą, aby ostatecznie zostali dobrze wynagrodzeni. Tobit, na przykład, za uprzejme traktowanie żywych i umarłych, jest prześladowany przez władze. Wygląda na to, że ręka Boga również została zwrócona przeciwko niemu, ale jego sprawiedliwość jest nagrodzona. Ostatecznie zostaje uniewinniony i ręczy za zwycięstwo sprawiedliwości. To samo odnosi się do społeczności Izraela – wróg niezmiennie otrzymuje swoją karę, a sprawiedliwy naród jest zbawiony, prawie niespodziewanie., Według I Machabeusza (9:46), Juda Machabeusz zachęcał ludzi do modlitwy, ponieważ wiedział, że Bóg zwraca uwagę na modlitwę („teraz więc wołaj do nieba, abyś został wyrwany z ręki nieprzyjaciół twoich”). Podobnie mieszkańcy Jerozolimy byli przekonani, że ich modlitwa ocaliła ich w czasie ucisku (II Macc. 1:8). Podobnie jak w czasach starożytnych, tak i w czasach Hasmonejczyków, Bóg nadal zbawi swój lud za pomocą aniołów przez niego posłanych (Heliodor, który poszedł zbezcześcić świątynię, wpadł w omdlenie z ręki Aniołów: II Macc., 3; aniołowie w niebie pospieszyli z pomocą Judy Machabeusza: tamże. 10:29–30). Lysias zrozumiał również, że Hebrajczycy byli niezwyciężeni, ponieważ Bóg im pomógł (tamże. 11:13).

w koncepcji Opatrzności w utworach apokaliptycznych, szczególnie w pismach sekty Morza Martwego, można dostrzec tendencję do ważnej innowacji., W tych dziełach wyraża się pogląd, że Bóg, który ma wiedzę o wszystkim, również wszystko z góry zarządza; zarówno bezbożni, jak i sprawiedliwi są uformowani przy ich stworzeniu („wszyscy synowie światłości, każdy według swego losu według rady Pana…; wszyscy synowie ciemności, każdy według swej winy według pomsty Pana” – Podręcznik dyscypliny 1: 9-10; „od Pana wiedzy wszystko jest i było… i zanim powstał, przygotował całą ich myśl… i jest niezmienna” – tamże., 3:15-16; „a Izraelowi i Aniołowi jego prawdy są Pomoc dla wszystkich synów światłości”, podczas gdy „Anioł ciemności” rządzi ” całym panowaniem synów niegodziwości – – tamże. 20-24; zob. Jub. 1: 20 i 2: 2). Według jubileuszy wszystko jest również wcześniej zapisane w „tablicach niebios” (3:10). Józef też (Ant., 13:171-3, 18:11F.; wojny, 2:119f.), rozróżnia różne sekty, które powstały w czasach drugiej świątyni, przede wszystkim na podstawie różnicy między nimi w koncepcji Opatrzności., Według niego, „faryzeusze mówią, że niektóre rzeczy, ale nie wszystkie zależą od losu, ale niektóre zależą od nas, czy mają miejsce, czy nie” (Ant., 13:172). „Esseńczycy utrzymują, że los rządzi wszystkim i nic nie dzieje się człowiekowi bez niego; podczas gdy saduceusze obalają los, uznając, że w ogóle nie istnieje, że ludzkie działania nie występują dzięki jego mocy, i że wszystko zależy od samego człowieka, który sam jest przyczyną dobra, a zło wynika z ludzkiego szaleństwa” (tamże.; Zobacz też: * Esseńczycy; * saduceusze; * Boetuzianie; * faryzeusze)., Jeśli definicje Józefa są dokładne, można powiedzieć, że saduceusze odbiegali od biblijnej koncepcji i wierzyli w Opatrzność w ogóle, ale nie w szczegółach; coś takiego można powiedzieć o Esseńczykach w tym, co dotyczy ich wiary w predestynację, ale sądząc z pism znalezionych w Qumran, wiara ta nie była bez kwalifikacji i WYJĄTKÓW.,

w Talmudu

pogląd uczonych Miszny i Talmudu na naturę i powagę Boskiej Opatrzności jest podsumowany w dictum Akivy (Avot 3:15): „Wszystko jest przewidziane, ale wolność wyboru jest dana; a świat jest sądzony z dobroci, a wszystko jest zgodne z uczynkami.,”Jest oczywiste, że pierwsza część tego dyktatu wyraża próbę pogodzenia Zasady Opatrzności z jednej strony z wolnością wyboru z drugiej; ale możliwe, że idea tutaj wyrażona jest identyczna z tą zawartą w dyktacie:” wszystko jest w ręku nieba, z wyjątkiem strachu przed niebem „(Ber. 33b), która ma na celu zbudowanie pomostu między wolnością wyboru a ideą predestynacji. Z różnych dikt w Talmudzie można wywnioskować, że idea Opatrzności w tej epoce obejmowała nie tylko wszystkich ludzi, ale nawet wszystkie stworzenia., Dla Gazeli, która nie jest skłonna rzucić nasienie na poród ze szczytu góry, Święty przygotowuje ” orła, który łapie go w skrzydłach i stawia przed sobą, i gdyby przyszedł chwilę wcześniej lub chwilę później umrze natychmiast „(bb 16a–b); w podobnym duchu jest: „Święty siedzi i odżywia zarówno rogi dzikiego wołu, jak i komórki jajowe wszy” (szab. 107b). O człowieku mówiono: „nikt na ziemi nie zrani palca, jeśli nie zostanie on wydany w niebie”(Ḥul. 7b); a wszystko jest objawione i znane przed Bogiem: „nawet mała rozmowa mężczyzny z żoną” (3 Mojż. R. 26, 7)., Podobnie: „Święty siedzi i łączy się w pary-córka tego-a-takiego z tym-a-takim” (3 Mojż. R. 8: 1; Rdz 68: 4; i por. mk 18B), lub: „zajmuje się robieniem drabin, zrzucając jedną i podnosząc drugą” (Rdz 68,4).

kontynuacja dictum Akivy („a świat jest sądzony z dobroci”) zgadza się najwyraźniej z tradycyjnym poglądem Talmudu. Tak więc, na przykład, mówiono, że nawet jeśli człowiek ma 999 aniołów uznających go za winnego i tylko jeden mówi na jego korzyść, Bóg ocenia go miłosiernie (tj, Kid. 1: 10, 61D; szab., 32a); że Bóg jest zmartwiony cierpieniem sprawiedliwych i nie raduje się z upadku bezbożnych (Sanh. 39b; Tanh. 10) i nie zajmuje się tyranią ze swoimi stworzeniami (Av. Zar. 3a); a on siedzi i czeka na człowieka i nie karze go, dopóki jego miara nie będzie pełna (Sot. 9a).

w średniowiecznej filozofii żydowskiej

traktowanie Opatrzności (haszgaḥah) w średniowiecznej filozofii żydowskiej odzwierciedla dyskusję na ten temat w późnej filozofii greckiej, szczególnie w pismach z II wieku n. e., Arystoteles komentator Aleksander z Afrodyzji, a w szkołach teologicznych islamu. Sam Hebrajski termin hashgaḥah został po raz pierwszy ukuty przez Samuela ibn Tibbona jako tłumaczenie arabskiego słowa ʿanāʾyah. W swoim przewodniku zakłopotanych (trans. według S. Pinesa, 1963), Maimonides używa tego drugiego synonimu z tadbīrem, którego hebrajskim odpowiednikiem jest hanhagah (tj. zarządzanie światem)., Jednak w większości hebrajskich dzieł filozoficznych hanhagah oznacza uniwersalną Opatrzność, która określa naturalny porządek świata jako całości, podczas gdy hashgaḥah jest zwykle używany do określenia indywidualnej Opatrzności. Dla tego ostatniego Juda * Al-Ḥarizi używał również hebrajskiego terminu szemirah („przechowanie”) i należy zauważyć, że pierwotnie Ibn Tibbon również preferował to, co pokazano w rękopisie listu do Majmonidesa (patrz niżej).

*Saadiah Gaon zajmuje się problemem Opatrzności w traktacie 5 swojej Emunot ve-de ' OT (Księga wierzeń i opinii, przeł. autor: S., Rosenblatt, 1948), której tematem jest ” Zasługi i wady.”W rozdziale 1 utożsamia Opatrzność z nagrodą i karą wymierzoną przez Boga jednostce na tym świecie, który jest „światem działania”; chociaż ostatecznie nagroda i kara są zarezerwowane dla przyszłego świata. ECHA filozoficznej debaty nad problemem Opatrzności można znaleźć w innych częściach Książki Saadiasza. W ten sposób pyta, Jak to możliwe, że wiedza Boga może objąć zarówno przeszłość, jak i przyszłość i „że on zna obie jednakowo” w jednym, wiecznym i niezmiennym akcie poznania (tamże)., 2:13)., Jego odpowiedź jest taka, że nie można porównać wiedzy człowieka, która jest nabywana za pomocą zmysłów, z wiedzą Boga, która „nie jest nabywana przez żadną przyczynę pośrednią” i nie pochodzi z doczesnych faktów, ale raczej wypływa z jego istoty. To powiązanie problemu Opatrzności z naturą wiedzy Bożej zrodziło się z Aleksandrem z Afrodyzji, podobnie jak kwestia pojednania Bożej wiedzy z wolnością woli człowieka., Rozwiązaniem tego ostatniego problemu jest zwrócenie uwagi na to, że wiedza Stwórcy o zdarzeniach nie jest przyczyną ich wystąpienia. Gdyby tak było, wszystkie wydarzenia byłyby wieczne, ponieważ Boża wiedza o nich jest wieczna (tamże., 4:4). Abraham * Ibn Daud poświęca cały rozdział swojej książki Emunah Ramah (6: 2; ed. autor: S. Weil (1852), 93ff.) do problemów związanych z pojęciem Opatrzności., Również Ibn Daud był pod znacznym wpływem Aleksandra z Afrodyzji, który podtrzymywał „naturę możliwego”, dopuszczając tym samym ludzki wybór, w opozycji do absolutnego determinizmu stoików. Podobnie jak Aleksander, ogranicza on wiedzę Boga do tego, co wynika z niezbędnych praw natury z przyczyn naturalnych, z wyłączeniem skutków wypadku lub wolnej woli, które są tylko możliwe., Twierdzi on, że boska nieznajomość rzeczy, które stają się wynikiem wypadku lub wolnej woli, nie oznacza niedoskonałości w jego naturze, ponieważ cokolwiek jest „możliwe”, jest również możliwe tylko dla Boga, a zatem on zna możliwe rzeczy tylko na tyle, na ile to możliwe, a nie na ile konieczne.

Maimonides zajmuje się kwestią Opatrzności w świetle filozoficznych nauk o „zarządzaniu” (hanhagah, tadbīr), które identyfikują ją z działaniem sił natury (Przewodnik, 2:10). W pełni omawia hashgaḥah( ʿanāʾyah; tamże., 3:16-24), wymieniając pięć głównych poglądów na ten temat: te z *Epikura, *Arystotelesa, Asz 'arytów, Mu' tazylitów (zobacz *Kalām), i wreszcie z Tory, która potwierdza zarówno wolność ludzkiej woli, jak i boską sprawiedliwość. Dobro i zło, które spadają na człowieka, są wynikiem tej sprawiedliwości, „ponieważ wszystkie jego drogi są sądem” i istnieje doskonała zgodność między osiągnięciami jednostki a jej losem., Jest to jednak zdeterminowane przez poziom ludzkiego intelektu, a nie przez jego czyny, tak że wynika z tego, że tylko ten, którego doskonały intelekt przylega do Boga, jest chroniony przed wszelkim złem (przewodnik, 3:51). Taki człowiek zdaje sobie sprawę, że rządzenie, opatrzność i cel nie mogą być przypisane Bogu w ludzkim znaczeniu, a zatem on ” poniesie każde nieszczęście lekko, ani nieszczęścia nie pomnoży wątpliwości co do Boga… ale raczej zwiększy jego miłość do Boga.,”Majmonides argumentuje przeciwko Aleksandrowi Afrodyzjaszowi i Ibn Daudowi, że wiedza Boga natychmiast obejmuje liczne rzeczy, które mogą ulec zmianie bez żadnej zmiany w jego istocie; że Bóg przewiduje wszystkie rzeczy, które staną się bez żadnego dodatku do jego wiedzy; a zatem zna zarówno to, co możliwe („privation”, tzn. to, co jeszcze nie istnieje, ale ma być), jak i to, co nieskończone (tzn. jednostki i szczegóły, które są nieograniczone w liczbie)., Filozofowie, jak twierdzi, arbitralnie twierdzili, że niemożliwe jest poznanie możliwego lub nieskończonego, ale przeoczyli różnicę między wiedzą Boga a wiedzą ludzką. Tak jak intelekt człowieka jest niewystarczający, aby pojąć istotę Boga, tak nie może pojąć jego wiedzy (tamże., 2:20).

w liście do Maimonidesa (opublikowanym przez Z. Diesendrucka w: huca, 11 (1936), 341-66) Samuel ibn Tibbon zwraca uwagę na sprzeczność między traktowaniem maimonidesa o Opatrzności w Guide, 3:17ff.,, a jego dyskusja na końcu przewodnika w rozdziale 51, gdzie odchodząc od filozoficznego podejścia, że Opatrzność jest istotna tylko dla dobra duszy, Maimonides wyraża przekonanie, że pobożny człowiek nigdy nie będzie mógł ponieść żadnej krzywdy. Szem Tov ibn * Falaquera (Moreh ha-Moreh, 145-8), Mojżesz ibn * Tibbon, w notatce do listu ojca (ed. Diesendruck, op.cit.), * Mojżesz z Narbonne, w swoim komentarzu do przewodnika (3: 51), i Efodi (Profiat *Duran), w swoim komentarzu do tego samego rozdziału, wszyscy mieszkają w tym punkcie. Szem Tov B., Józef * Ibn Szem Tov, w swojej książce Emunot (Ferrara, 1556, 8b-10A) i Izaak *Arama, w swoim Akedat Yiṣak, biorą Majmonidesa za zadanie uzależnienia stopnia Opatrzności sprawowanej nad człowiekiem od doskonałości intelektu, a nie od wykonywania przykazań. Karaite * Aaron b.Eliasz poświęca kilka rozdziałów swojej książki Eẓ ḥayyim (ed. F. Delitzsch (1841), 82-90) na temat Opatrzności, a także krytykuje Maimonidesa., Kiedy już zostanie przyjęte stanowisko, że wiedzy Bożej nie można ograniczyć, działanie Opatrzności również nie może zależeć tylko od stopnia rozwoju ludzkiego intelektu. Tak jak Bóg wie wszystko, tak czuwa nad wszystkim (ch. 88).

Izaak *Albalag w swoim Tikkun de ' OT omawia Opatrzność w trakcie krytyki poglądów *Awicenny i al-*Ghazālī. Twierdzi on, że niemożliwe jest zrozumienie Boskiego sposobu poznania, ale możliwe jest przypisanie mu wiedzy o rzeczach, które znajdują się poza sferą naturalnego przyczynowości, tj.,, wolna wola i szansa. Wiedza Boga i Opatrzność stanowią również przedmiot wnikliwej analizy w Milḥamot Adonai * Levi b. Gershom (traktaty 2 i 3), który powraca do stanowiska Arystotelesa rozumianego w świetle komentarza Aleksandra z Afrodyzji. Jest to niedopuszczalne, stwierdza on, że Bóg powinien znać to, co możliwe i nieskończone liczbowo, to znaczy szczegóły qua details, ale on wie wszystko poprzez porządek obejmujący je wszystkie.,

w przeciwieństwie do tego poglądu, Ḥasdai *Crescas argumentuje w swoim or Adonai (2: 1-2), że wiara w indywidualną Opatrzność jest podstawową zasadą Prawa Mojżeszowego, zgodnie z którą wiedza Boga „obejmuje to, co nieskończone” (tzn. to, co szczególne) i ” nieistniejące „(tzn. to, co możliwe)” bez zmiany natury tego, co możliwe ” (tzn. bez jego wiedzy unieważniającej rzeczywistość wolnej woli). Crescas utrzymuje, że biblijna i talmudyczna wiara w Opatrzność opiera się na wierze w Opatrzność indywidualną., Jego uczeń, Józef * Albo, również szeroko zajmuje się Bożą wiedzą i Opatrznością w swoim Sefer ha-Ikkarim (4,1-15), podczas dyskusji na temat nagrody i kary.

w Kabale

kwestia Opatrzności Bożej prawie nigdy nie pojawia się w Kabale jako osobny problem, dlatego poświęcono jej niewiele szczegółowych i szczegółowych dyskusji., Idea Opatrzności utożsamiana jest w Kabale z założeniem, że istnieje uporządkowany i ciągły system rządów kosmosu, realizowany przez boskie potencje-Sefirot – które ujawniają się w tym rządzie. Kabała wyjaśnia jedynie sposób działania tego systemu, podczas gdy jego rzeczywiste istnienie nigdy nie jest kwestionowane. Światem nie rządzi przypadek, ale nieustanna Opatrzność Boża, która jest tajemnym znaczeniem ukrytego porządku wszystkich płaszczyzn stworzenia, a zwłaszcza w świecie człowieka., Ten, kto rozumie sposób działania Sefirota, rozumie również zasady Bożej Opatrzności, które przejawiają się w tym działaniu. Idea Opatrzności Bożej przeplata się w tajemniczy sposób z ograniczeniem obszaru działania przyczynowości w świecie. Chociaż bowiem większość zdarzeń, które przytrafiają się istotom żywym, a zwłaszcza ludziom, wydaje się, jakby miały miejsce w sposób naturalny przyczynowo-skutkowy, w rzeczywistości zdarzenia te zawierają Indywidualne przejawy Boskiej Opatrzności, która jest odpowiedzialna za wszystko, co dzieje się z człowiekiem, aż do ostatniego szczegółu., W tym sensie reguła Opatrzności Bożej jest, zdaniem *Naḥmanidesa, jednym z” ukrytych cudów ” stworzenia. Działania natury („dam ci deszcze twoje w ich porze”, Lew. 26:4 i tym podobne) są skoordynowane w ukryty sposób z moralną przyczynowością determinowaną przez dobro i zło w działaniach ludzi.

w swoich dyskusjach na temat Opatrzności Bożej wcześni kabaliści podkreślali działalność dziesiątego Sefiraha, ponieważ panowanie dolnego świata leży głównie w jego rękach. Ta Sefirah jest Szechiną, obecnością boskiej mocy w świecie przez cały czas., Obecność ta jest odpowiedzialna za Opatrzność Bożą dla Jego stworzeń, ale według niektórych opinii pochodzenie Opatrzności Bożej jest faktycznie w górnej Sefirot. Symboliczny wyraz tej idei daje się szczególnie w * Zohar, w opisie oczu na obrazie * Adama Kadmona („człowiek pierwotny”), w jego dwóch przejawach, jako Arikh Anpin (lit. „Długa twarz”, ale oznaczająca” długi cierpienie”) lub Attikah Kaddishah („Święty starożytny”), a także jako Ze ' EIR Anpin („krótka twarz”, oznaczająca”niecierpliwy”)., W opisie organów w głowie Attiki Kaddisha, oko, które jest zawsze otwarte, jest traktowane jako niebiański symbol istnienia Boskiej Opatrzności, której początek znajduje się w pierwszej Sefirze. Ta górna Opatrzność składa się wyłącznie z miłosierdzia, bez mieszania surowego sądu. Dopiero w drugim objawieniu, jakim jest objawienie Boga na obrazie Ze ' EIR Anpin, działanie sądu znajduje się również w Boskiej Opatrzności. „…Oczy Pana … rozciągają się po całej ziemi” (Zach. 4:10) i przekazują jego Opatrzność na każde miejsce, zarówno dla sądu, jak i dla miłosierdzia., Obrazowy obraz „Oko Opatrzności” jest tutaj rozumiany jako symboliczny wyraz, który sugeruje pewien element w samym porządku boskim. Autor Zoharu obala tych, którzy zaprzeczają Boskiej Opatrzności i zastępują przypadek jako ważną przyczynę w wydarzeniach kosmosu. Uważa ich za głupców, którzy nie nadają się do kontemplacji głębi Mądrości Bożej Opatrzności i którzy obniżają się do poziomu zwierząt (Zohar 3:157B)., Autor Zoharu nie rozróżnia między ogólną Opatrznością (wszystkich stworzeń) a indywidualną Opatrznością (poszczególnych istot ludzkich). To ostatnie jest dla niego oczywiście ważniejsze. Poprzez działanie Boskiej Opatrzności, obfitość błogosławieństw zstępuje na stworzenia, ale to przebudzenie mocy Opatrzności zależy od czynów istot stworzonych, od ” przebudzenia się z dołu.”Szczegółowe rozważanie kwestii Opatrzności jest przedstawione przez Mojżesza * Cordovero w Shi' ur Komah („pomiar ciała”)., On również zgadza się z filozofami, że Opatrzność indywidualna istnieje tylko w stosunku do człowieka, podczas gdy w stosunku do reszty świata stworzonego, Opatrzność jest skierowana tylko do ogólnych esencji., Ale on rozszerza kategorię indywidualnej Opatrzności i stwierdza, że „boska Opatrzność stosuje się do niższych stworzeń, nawet zwierząt, dla ich dobra i śmierci, a to nie jest dla samych zwierząt, ale dla ludzi” , to znaczy, w stopniu, w jakim życie zwierząt jest związane z życiem ludzi, indywidualna Opatrzność odnosi się również do nich., „Indywidualna Opatrzność nie odnosi się do żadnego wołu lub baranka, ale do całego gatunku razem… ale jeśli Opatrzność Boża odnosi się do człowieka, obejmie nawet jego dzban, jeśli się złamie, i jego naczynie, jeśli pęknie, i wszystkie jego rzeczy – czy powinien być karcony, czy nie” (s. 113). Cordovero wyróżnia dziesięć rodzajów Opatrzności, z których można zrozumieć różne sposoby działania indywidualnej Opatrzności wśród pogan i Izraela., Te sposoby działania są związane z różnymi rolami Sefirot i ich kanałami, które przekazują obfitość (błogosławieństwa)wszystkim światom, zgodnie ze szczególnym przebudzeniem niższych istot. Zalicza do nich dwa rodzaje Opatrzności, które wskazują na możliwość ograniczenia Opatrzności Bożej w pewnych przypadkach, a nawet jej zupełną negację., Ponadto, jego zdaniem, rzeczy mogą przydarzyć się człowiekowi bez przewodnictwa Opatrzności, a nawet może się zdarzyć, że grzechy człowieka spowodują, że zostanie on pozostawiony „naturze i przypadkowi”, co jest aspektem ukrywania przez Boga twarzy przed człowiekiem., W istocie, z chwili na chwilę nie jest pewne, czy jakieś szczególne wydarzenie w życiu jednostki jest tego typu, czy też jest wynikiem Boskiej Opatrzności: „a nie może być pewien – bo kto mu powie, jeśli jest wśród tych, o których jest powiedziane:” sprawiedliwy człowiek jest pewny jak lew „– być może Bóg ukrył przed nim swoje oblicze z powodu jakiegoś przestępstwa i pozostawiony jest Przypadkowi” (s. 120).

dopiero w Szabatowej Kabale Opatrzność Boża postrzegana jest po raz kolejny jako poważny problem., Wśród uczniów Shabbetaiṣevi przekazywano jego ustne nauczanie, że przyczyna przyczyn, czyli Ein-Sof („Nieskończony”) „nie ma wpływu i nie nadzoruje niższego świata, i spowodował, że Sefirah Keter powstał, aby być Bogiem, a Tiferet królem” (zob. Scholem, Shabbetaiṣevi, S. 784)., To zaprzeczenie Opatrzności Ein-Sof było uważane za głęboką tajemnicę wśród wierzących, a Szabatski Abraham * Cardozo, który był przeciwny tej doktrynie, napisał, że nacisk na tajny charakter tej nauki wynikał z wiedzy Szabatczyków, że taka jest opinia greka Epikura., „Zabranie” (netyli) Opatrzności z Ein-Sof (co jest w tych kręgach określane również innymi terminami) znajduje się w kilku Szabatowych szkołach myślenia, takich jak Kabała Baruchiasza z Saloniki, w Va-Avo ha-Yom el ha-Ayin, która została ostro zaatakowana za znaczenie, jakie dała tej opinii, oraz w Szem Olam (Wiedeń, 1891) przez Jonatana *Eybeschuetza., Ta ostatnia praca poświęciła temu zagadnieniu kilka stron kazuistyki, aby udowodnić, że Opatrzność nie wywodzi się z pierwszej przyczyny, ale z Boga Izraela, który jest z niej emanowany i który jest nazywany przez Eybeschuetza ” obrazem dziesięciu Sefirot.”To” heretyckie ” założenie, że pierwsza przyczyna (lub najwyższy element bóstwa) wcale nie kieruje niższym światem, było jedną z zasad doktryny Szabatowej, która rozgniewała mędrców tego okresu., Ortodoksyjni kabaliści widzieli w tym założeniu dowód na to, że Szabatczycy opuścili wiarę w absolutną jedność bóstwa, co nie pozwala, w sprawach odnoszących się do Boskiej Opatrzności, na rozróżnienie między emanującym Ein-Sof i emanowanym Sefirot. Chociaż Ein-Sof prowadzi działalność Opatrzności Bożej poprzez Sefirot, Sam Ein-Sof jest autorem prawdziwej Opatrzności. Jednak w naukach Szabatejczyków ta cecha pierwszej przyczyny lub Ein-Sof jest zamazana lub poddana w wątpliwość.

Bibliografia: