samostanowienie, proces, w którym grupa ludzi, zwykle posiadających pewien stopień świadomości narodowej, tworzą własne państwo i wybierają własny rząd. Jako zasada polityczna, idea samostanowienia rozwinęła się początkowo jako produkt uboczny doktryny nacjonalizmu, której wczesna ekspresja została nadana przez rewolucje francuską i amerykańską. W czasie I wojny światowej alianci zaakceptowali samostanowienie jako cel pokojowy. W swoich czternastu punktach-the essential terms for peace-U. S. Pres.,Woodrow Wilson wymienił samostanowienie jako ważny cel dla powojennego świata; rezultatem było rozdrobnienie starych imperiów Austro-węgierskich i osmańskich oraz byłych terytoriów bałtyckich Rosji na kilka nowych państw.
Po II Wojnie Światowej propagowanie samostanowienia wśród poddanych stało się jednym z głównych celów Organizacji Narodów Zjednoczonych. Poprzednik ONZ, Liga Narodów, również uznawał tę zasadę, ale to właśnie w ONZ idea ta otrzymała swoje najjaśniejsze stwierdzenie i potwierdzenie.,
Karta ONZ wyjaśnia dwa znaczenia terminu samostanowienie. Po pierwsze, mówi się, że państwo ma prawo do samostanowienia w sensie posiadania prawa do swobodnego wyboru swoich systemów politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych. Po drugie, prawo do samostanowienia definiuje się jako prawo narodu do kształtowania się w państwie lub w inny sposób swobodnie określać formę jego związku z istniejącym Państwem. Oba znaczenia mają swoją podstawę w karcie (Art. 1 ust. 2; i art. 55 ust. 1)., W odniesieniu do terytoriów zależnych karta stanowi, że władze administrujące powinny zobowiązać się do zapewnienia postępu politycznego i rozwoju samorządu (art. 73 ust. a i b oraz art. 76 ust. b).
Dodaj komentarz